haşlanmış yerfıstığı

merhaba,

haşlanmış yerfıstığını pek çok kişinin yeni duyacağına eminim.....anamur gibi yerfıstığının yetiştiği yerlerde, fıstığın ilk toplandığı birkaç gün içerisinde, kabuklu fıstık düdüklü tencerede haşlanır. İçi açılan fıstık, hafif tuza batırılıp yenir, tadı biraz barbunyayı andırır...hani kavrulmuşunu bütün bir yıl yiyebilirsiniz ama haşlama fıstık sadece yerfıstığının hasat zamanı, yani ağustos sonu , eylül ayı gibidir...babam evin yanına ektiği fıstğı bu sene çok geç hasat ettirebildiği için, ben de bu vakitlerde fıstık haşlaması yapabildim.....sizlerle paylaşmak için fıstığın faydalarını araştırırken, benim de ilk defa öğrendiğim 2 bilgi oldu:
1-yerfıstığı haşlanınca antioksidan etkisi 2-3 kat artıyormuş
2- yer fıstığı aslında fıstık değil, bezelye, baklagiller ailesinden, yani haşlanmış fıstığın tadını barbunyaya benzetmemiz gayet doğal

ben bahçeli bir evde büyüme şansı olan bir çocuktum, bunu daha önceki yazılarımda sık sık dile getirmişimdir. topraktan hangi meyve yerden, hangisi ağaçtan gelir az buçuk bilirim...dün gazetede bir yazı okudum, eski osmanlı hanedan ailelerinden bir prenses patatesin tam ve bütün halini ilk defa sürgünde görmüş. daha önce hep önüne işlenmiş ve hazır geldiği için, ürünlerin ham halini bilmezmiş....üzülsem mi sevinsem mi onun adına bilemedim...doğadan gelen, yediği şeyleri insanın bilmesi aslında güzel bir şey, öğrenmesi biraz geç olmuş ama belki de hayatına başka güzellikler katmıştır....

günümüz çocuklarını düşünüyorum, aslında günümüzde büyüttüğümüz prens ve prensesler için durum pek te farklı değil, çocuklarınız şanslı ise yazları büyüklerin yanına gidildiğinde o bölgenin yetişen ürünlerini öğreniyorlar, ama yine de yeterli değil bence....

oğluma anamura gittikçe ve seyahetlerde gördüğümüz bitki ve ağaçları biraz anlatıyorum....dedesinin bahçesindeki ürünleri biliyor...patates, maydanoz .....marketten alınan, öncesi olmayan bitkiler gibi kalmasın istiyorum....geçenlerde markette bir çocuk annesine, bizde evde maydanoz ağacı ekelim dedi...:)))....güler misin ağlar mısın...

biz çocukken anamurda, yerfıstığı çok ekilirdi....her yer bu kadar çok sera kaplı değildi...evimizin yanında ağaçlardan arta kalan yaklaşık bir dönümlük bir alan var. yaza doğru fıstık, kışa da bakla , kabak, salatalık, falan ekilirdi....ve alan çok büyük olmadığı için o fıstığı genelde annem, kardeşim ve ben ayıklardık...annecim bir kuvvet akşam toplanan fıstıkları yıkar, dama sererdi.....işte o ilk toplanan fıstıkların 1-2 gün içerisinde de haşlaması mutlaka yapılır, komşulara da haşlama yapsınlar diye tadımlık dağıtılırdı...

evlerinin "dam" ı olurdu anamurda...çünkü toplanan mahsuller kurutulsun, akşam üzerleri ayıklansın diye,
evin çocukları için üzerine birer kat çıksın diye....şimdilerde dağ taş muz serası ve apartman olduğu için evlerin "dam" sistemi bile yavaş yavaş nesle uyup, akdeniz özelliğinden uzaklaşıp, çatı sistemine dönüyor...

Yerfıstığı aslında hiçbir şekilde fıstık değildir. Teknik olarak kuzenleri fasulyeler ve bezelyeler ile leguminosae ailesine mensup baklagillerdir. Baklagiller kabuklan ile çevrelenmiş yenilebilir çekirdeklerdir. Yerfıstıkları ceviz, badem, şamfıstığı gibi ağaç fıstıklarının tersine yerin altında yetişir. 

Yerfıstığı çoğunlukla dünyada tropikal ve astropikal bölgelerde yetişir ama Batı Yarımkürede bulunan Brezilya’da ki Peru’nun yerlisi olduğu düşünülmektedir. Avrupa’ya yerfıstığını İspanyollar getirmiştir; Portekizli kâşifler onu Afrika’ya nakletmişler ve oradan da Amerıka’va getirilmiştir. Yerfistıkları iç Savaş sırasında askerler tarafından ucuz protein kaynağı olarak tüketilmekteydi. Birçok kişi tarafından yerfıstığı sanayisinin babası olarak düşünülen George Washington  çiftçilere oamuk bitkisinin yerine yerfıstığı ekimine dönmeler, konusunda fikir vermiştir. Aynı zamanda yemeklerden tutun sanayiye kadar 300′ü askın kullanım alanı geliştirmiştir.

• Çerezi, kreması, yağı derken yer fısğı günden güne hayatımızda daha çok yer almaya başladı... Hem leziz hem sağlık deposu fıstığın faydaları...
• 
  Yerfıstığı vücuda enerji ve kuvvet verir.
• Kasların ve kemiklerin güçlenmesini sağlar.
• Cinsel gücü arttırır.
• Zihinsel ve bedensel yorgunluğu giderir. Öğrenmeyi kolaylaştırır.
• 
• kalp sağlığına iyi gelir.
• Kandaki kolesterol oranını düşürerek kalp ve damar hastalıkları riskini azaltır.
• Başta Meme, prostat ve kalın bağırsak kanseri olmak üzere kansere karşı koruyucudur.
• Bağışıklık sistemini destekler.
• Kandaki şeker oranını ayarladığı için şeker hastalarına faydalıdır.
• Yerfıstığı yağı kabızlığa iyi gelir.
• Gastrit, mide yanması ve ekşimesi şikâyetlerini azaltır.
• Fıstığı salatalık ile tüketilirse idrar söktürür.
• Böbreklerdeki harareti önler. Fıstık semiz otunun sıkılarak elde edilmiş suyuyla tüketilirse mide yanmasını ve acılığını dindirir.
• Zayıf bedene kuvvet verir. Fıstık bal ile yenilirse kuvvet verir. Böbrekleri kumlardan temizler.
• Fıstığı dövüp bal ile macun yaparak her gün aç karnına 10 gram miktarı felç geçiren hastalara iyi gelir.
• Fıstık dalını suda kaynatıp, o su ile yara bere içinde olan yerler temizlenirse çabuk iyileşme olur
• Peki bu besin deposu nasıl kullanılır?
• Fıstık genellikle çerez olarak ya da tatlılara ayrı bir lezzet katmak için kullanılır. Ayrıca, fıstıktan elde edilen fıstık yağı da kullanılmaktadır.
• Fıstık içini, üzerini kaplayan zarı ile birlikte yemek daha faydalıdır.

bilim adamları yerfıstıklarının içerdikleri antioksidan seviyesi bakımından meyvelere rakip olduklarım bulmuşlardır.

d